Endokrynologia i zaburzenia metaboliczne
‘Endon’ znaczy ‘wewnątrz’, ‘krino’ to ‘wydzielam’, ‘logos’ – ‘nauka’. Endokrynologia zajmuje się chorobami układu dokrewnego i wszystkim, co związane jest z hormonami i wydzielającymi je gruczołami. Układ dokrewny, nazywany również endokrynnym, reguluje pracę układów oraz narządów naszego ciała, dlatego warto o niego dbać. W Gynece mamy świetnych endokrynologów.
Poznaj układ dokrewny! Wydzielane tam hormony regulują większość najistotniejszych parametrów fizjologicznych takich jak metabolizm, ciśnienie tętnicze krwi, praca serca, procesy trawienia i motoryki przewodu pokarmowego, funkcja nerek, stan kości, płodność i wiele innych. Jak to działa? Integracja sygnałów odbieranych z otoczenia przez wzrok, słuch, węch, czucie bólu i dotyku przetwarzana jest na reakcje wydzielania neurohormonów w obszarze mózgu zwanym podwzgórzem, które następnie regulują wydzielanie innych hormonów. W ten sposób Twój organizm reaguje na każdego rodzaju stres zewnętrzny oraz zaburzenia wewnętrzne i dostosowuje swoje funkcje do sytuacji, w których się znajdujesz.
Hormony to skomplikowane związki chemiczne. Zaburzenia ich równowagi warto leczyć, jako że każda choroba układu dokrewnego prowadzi do zaburzenia wielu kluczowych funkcji organizmu. Objawy chorób układu dokrewnego często bywają niespecyficzne i przywodzą na myśl inne schorzenia. To ważne, by ginekolodzy i endokrynolodzy grali w jednej drużynie. Właśnie to robimy w Gynece!
.
Płodność oraz prawidłowy przebieg ciąży zależą bezpośrednio od wydzielania wielu hormonów: gonadoliberyny w podwzgórzu, gonadotropin w przysadce i hormonów płciowych w jajnikach. Wszelkie, nawet niewielkiego stopnia zaburzenia wydzielnicze tych hormonów mogą spowodować bezpłodność lub zakłócić przebieg ciąży. Wymienione objawy mogą wskazywać na nadmierne wydzielanie hormonu przysadkowego prolaktyny.
Wymienione objawy mogą wskazywać na zespół policystycznych jajników (PCOS). Zobacz zakładkę poświęconą tej dolegliwości.
Najczęściej występującymi zaburzeniami układu dokrewnego są choroby tarczycy, często o podłożu autoimmunologicznym: choroba Hashimoto oraz choroba Gravesa i Basedowa. Dysfunkcja tarczycy jest groźna dla ciąży, gdyż może prowadzić do poronień i zaburzeń rozwoju płodu.
To może być nadmierny wyrzut adrenaliny lub noradrenaliny – hormonów wydzielanych w rdzeniu nadnerczy. Warto jak najszybciej zapisać się na konsultację, gdyż taki stan może być niebezpieczny dla Twojego zdrowia i prowadzić do udaru mózgu.
Stan Twoich kości zależy w największym stopniu od aktywności fizycznej, prawidłowego stężenia we krwi aktywnych form witaminy D oraz spożycia wapnia. Na metabolizm wapnia oraz fosforu krytyczny wpływ ma parathormon, który jest wydzielany w przytarczycach – małych gruczołach zlokalizowanych na tylnej powierzchni tarczycy. Jego nadmierne autonomiczne wydzielanie szybko prowadzi do zaawansowanej osteoporozy. Dokładna diagnostyka, zwłaszcza u osób po menopauzie, pozwala na poznanie przyczyn osteoporozy i zastosowanie właściwego leczenia.
Hormony nadnerczowe oraz tarczycowe wpływają bezpośrednio na metabolizm węglowodanów tłuszczów i białek. Zaburzenia metabolizmu węglowodanów od stanów przedcukrzycowych do cukrzycy typu 2 oraz zaburzenia lipidowe, dotyczące cholesterolu i triglicerydów, pomimo braku jakichkolwiek widocznych objawów, prowadzą do stałej progresji zmian miażdżycowych. Miażdżyca to główna przyczyna udarów mózgu i zawałów serca. Podobne znaczenie przypisuje się ostatnio podwyższonym stężeniom we krwi kwasu moczowego. Tylko właściwa diagnostyka laboratoryjna i zastosowanie adekwatnego leczenia może uchronić przed tą kaskadą
Profilaktyka jest bardzo ważna. Zobacz nasz algorytm!
JAK W GYNECE LECZYMY TEGO TYPU PROBLEMY?
Diagnostyka chorób układu endokrynnego wymaga nie tylko wnikliwego wywiadu oraz badania fizykalnego ale często bardzo szczegółowej diagnostyki laboratoryjnej oraz obrazowej z wykorzystaniem ultrasonografii, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego oraz szerokiego spektrum technik medycyny nuklearnej. Prowadzimy diagnostykę i leczenie guzów przysadki, tarczycy, przytarczyc i nadnerczy. Rozpoznawaniem i leczeniem tych nowotworów, z zastosowaniem nowoczesnych metod diagnostyki i leczenia izotopowego, zajmują się endokrynolodzy we współpracy ze specjalistami z zakresu medycyny nuklearnej.
Najczęściej spotykanymi nowotworami złośliwymi układu dokrewnego są raki zróżnicowane tarczycy. O tym, czy guzek tarczycy może być nowotworem, decyduje wynik biopsji cienkoigłowej pod kontrolą ultrasonograficzną. Wczesne rozpoznanie takiego nowotworu i zastosowanie leczenia operacyjnego z następową terapią izotopową daje szanse na całkowite wyleczenie w ponad 90% przypadków. Każdy guz stwierdzony w innym gruczole endokrynnym musi być dokładnie zdiagnozowany w aspekcie jego złośliwości oraz autonomicznej czynności hormonalnej. Guzy przysadki są w zdecydowanej większości niezłośliwe, ale mogą być szkodliwe ze względu na nadmierne i niekontrolowane wydzielanie hormonów. Najczęściej wymagają leczenia z zastosowaniem małoinwazyjnego zabiegu neurochirurgicznego. Wyjątek stanowi guz prolaktynowy, leczony w pierwszej kolejności farmakologicznie. Wiele spośród ostatnio często stwierdzanych przypadkowo guzów nadnercza, po wykluczeniu czynności hormonalnej i podejrzenia złośliwości, wymaga jedynie okresowej kontroli. Hormonalnie czynne guzy przytarczyc leczymy chirurgicznie, co doprowadza do usunięcia przyczyny agresywnie postępującej osteoporozy.